Một cách dễ hiểu, bậc âm của 1 thành phần của tác chất có thể xem như, sự hiện diện của chất có bậc âm sẽ làm cản trở việc phản ứng xảy ra, làm giảm tốc độ phản ứng. Ví dụ cho Tú dễ thấy nè: phản ứng nhiệt phân NO trên xúc tác Pt-Al2O3, vì phản ứng này cần nhiệt và nhiệt cung cấp là từ việc đốt cháy chất đốt trong môi trường nhiều O2 nên O2 cũng xem như tác chất. Tuy vậy, do O2 hấp phụ mạnh lên các site của Pt làm cho NO không hấp phụ được, vận tốc giảm mạnh. Đây là vd cho thấy phản ứng có bậc âm so với O2
A+B--> C+D
Bậc phản ứng tất nhiên có ảnh hưởng bởi nống độ tác chất. Một cách đơn giản, dễ thấy, bậc phản ứng là số các nguyên tử có mặt trong va chạm hiệu quả để xảy ra phản ứng, nên khi nồng độ các cấu tử khác nhau, nhất là khi quá nhỏ hoặc quá lớn sẽ làm thay đổi bậc phản ứng
VD: v=[A]^a.[B]^b
Khi A quá lớn so với B, [A] xem như thay đổi không đáng kể trong phản ứng, khi đó [A]^a như hằng số. Bậc phản ứng lúc đó chỉ còn là b chứ không phải a+b nữa
Trên đây là các ý hết sức đơn giản để Tú dễ hình dung. Còn mô hình đầy đủ thì cứ thong thả tìm hiểu.
Thân!
À, câu hỏi thứ 2 của Tú, mình đã trả lời trong vd phân hủy NO rồi, O2 không xuất hiện trong pt phản ứng nhưng vẫn có mặt trong pt động học. Các vd này nhiều lắm, nhan nhản trong các phản ứng khác, nhất là dd, lúc đó H+ và OH- cũng được để ý.
|