CO2 có tác dụng hemoglobin

[nam_viet_vuong]

phân tử CO và nitơ đẳng electron thì theo thuyết MO nó sẽ có tính chất tương tự nhau, vậy tại sao khi hít khí CO nó tác dụng với hemoglobin tao hợp chất bền hơn so với oxi kết hơp hemoglobin, còn nitơ thì không kết hợp. vậy hợp chất bền đó là cái gì vậy, nó kết hợp như thế nào? hình như là nó tạo phức chất thì phải.
phân tử khí cacbonic có tác dụng với phân tử hemoglobin như CO không?

[Hồ Sỹ Phúc]

Câu hỏi của bạn có quá nhiều ý, mình chỉ trả lời được vài ý, hi vọng không làm bạn thất vọng.
Về cấu tạo phân tử thì CO, N2 hoàn toàn giống nhau. Thuyết MO không phân biệt được 2 chất này khác nhau chỗ nào, nhưng thuyết MO cũng đã giải thích được 1 số tính chất. Nhưng nếu xét từng nguyên tử cụ thể thì CO và N2 lại có khác nhau.
Trong phân tử N2, liên kết không phân cực, các e liên kết tập trung ở giữa 2 nguyên tử.
Còn phân tử CO lại có sự phân cực về phía Oxi. Do đó CO có khả năng tạo phức mạnh hơn N2 rất nhiều.
Trong máu có Hemoglobin (ký hiệu là Hb) sẽ tạo phức với O2:
Hb + O2 -> HbO2
Nếu có mặt CO thì do CO tao phức bền với Hb nên nó đẩy O2 ra khỏi phức:
HbO2 + CO -> HbCO + O2.
Do O2 bị đẩy ra không bám vào được Hb nên máu thiếu oxi, làm cho việc trao đổi chất của các tế bào bị ngưng trệ, Kết quả là có thể gây chết người.
(Vấn đề này bạn có thể đọc thêm sách Hoá vô cơ tập 2 - Hoàng Nhâm).
CO2 là chất tạo phức rất kém, nó không tạp phức với Hb.
Thân!
TB: May mà N2 k tạo phức như CO, chứ với điều kiện không khí có 78% N2 thế này chắc chắn thế giới này đã..........(Chỉ nghĩ thôi đã thấy sợ)

[phxdoan]

Vậy về mặt cấu tạo của HbCO là như thế nào.

[minhduy2110]

Hemoglobin là 1 protein, nó có chứa đến 4 heme (mỗi heme có hình vẽ như bạn phxdoan post ở trên) - các heme này được níu giữ bởi các polypeptide. Mỗi heme có chức năng liên kết thuận nghịch với Oxygen.

CO là ligand có trường mạnh, nó rất dễ dàng tạo phức với Heme.
Các isoelectric species mà bạn ý nói đến bao gồm N2, NO+, CN- và CO. Cả 3 dạng sau đề có khả năng tạo phức rất tốt, riếng N2 - có cấu trúc rất bền, ko phân cực, nên không có khả năng tạo phức.

Còn về câu hỏi CO2 có tác dụng với Hb hay không, thì câu trả lời là có, nhưng không phải cơ chế tạo phức với Heme, mà bởi các đầu N của các peptide trong Hb (như đã nói ở trên - Hb là 1 protein). Liên kết tạo ra là R-NH-CO2- (danh pháp là carbazone thì phải - ko nhớ cách đọc :">) - đây là 1 trong 2 cách vận chuyển CO2 trong mạch máu. Con đường vận chuyển CO2 khác là dựa vào cân bằng HCO3- <--> CO2+H2O. Tại pH sinh lý (7.4). CO2 được chuyển về dạng HCO3-, và khi đi đến phổi thì xảy ra cân bằng nghịch, đào thải CO2 ra (thở ra).

[chem_than1992]

CO có ái lực với hemoglobin (Hb) trong hồng cầu mạnh gấp 300 lần so với ôxy nên khi được hít vào phổi CO sẽ gắn chặt với Hb thành HbCO do đó máu không thể chuyên chở ôxy đến tế bào. CO còn gây tổn thương tim do gắn kết với myoglobin của cơ tim.
Triệu chứng ngộ độc CO thường bắt đầu bằng cảm giác bần thần, nhức đầu, buồn nôn, khó thở rồi từ từ đi vào hôn mê. Nếu ngộ độc CO xảy ra khi đang ngủ say hoặc uống rượu say thì người bị ngộ độc sẽ hôn mê từ từ, ngưng thở , đái ỉa ... mất kiểm soát và tử vong