Cách có tài liệu hợp pháp

[Teppi]

Hi all,

Về vấn đề sử dụng tài liệu như bài báo, sách của các tổ chức như RSC, ACS, … mình đã có liên hệ với trưởng phòng quản lý thành viên. Họ khẳng định với mình là việc chuyển tải trên mạng bằng file, link các tài liệu như bài báo trong các năm từ 1980-2009 là hoàn toàn không được phép và vi phạm công ước IPA về thoả thuận giữa VN với các tổ chức khoa học của các nước sở tại. Mình không nghe họ nói về các bài báo từ 1980 trở về trước. Sách xuất bản sau 1979 là hoàn toàn không được phép truyền bá lưu hành trái phép.

Hiện nay, có các tạp chí trong Open Journal Gate, hoặc từ JSTOR, Standford hay Cambrige là có thể cho phép mình tải về để đọc, tham khảo mà không đòi tiền. Các sup mod và các bạn supporter có thể giúp mọi người vào trong những nơi này tìm hiểu kỹ hơn về các tạp chí nào free, open để mọi người có thể tham khảo nhanh.

Ngoài ra, chính sách của Sciencedirect , Wiley, Springer là không cho phép lạm dụng gửi email đến các tác giả bài báo hay sách để làm quấy nhiễu họ. Đó là cho những trường hợp hỏi xin bài báo mà không có lý do hay spam mail đến họ. Trong những trường hợp đó, tác giả có thể gửi mail đến thẳng nơi quản lý mail ( ví dụ webmail master của trường, cơ quan) để phàn nàn hoặc chẳng thèm phúc đáp.

Thông tin khác, hostfile ifile.it hiện nay bị đánh sập vì nguyên nhân chứa nhiều thông tin mật liên quan đến cơ quan năng lượng nguyên tử. gigapedia sẽ chuẩn bị ngưng hoạt động, có lẽ cuối năm nay vì lý do vi phạm bản quyền theo như cảnh cáo của cơ quan hữu trách. Họ chỉ cố gắng nêu lý do là không có kinh phí và việc chuyển sang giga.ws vẫn không được cấp phép hoạt động nhưng thực tế là người quản trị đang gập rắc rối với chính quyền vì có nhiều cáo buộc vi phạm bản quyền.

Tại VN, tuần qua đã có buổi họp báo đầu tiên của các nhà xuất bản nước ngoài( Mc Graw Hill, Cambrige, Oxford,…) tại VN thông qua FAHASA về việc vi phạm bản quyền của các nhà xuất bản VN với các sách của họ. Hợp đồng in sách giá rẻ có chuyển nhượng của các NXB này cho các bên VN đã thất bại.

Do khó khăn trong việc tạo ra các liên kết của các tổ chức về tài liệu khoa học với các bên VN hiện nay do vi phạm bản quyền, chúng ta cần thấy rõ trách nhiệm của mình trong việc gìn giữ một văn hóa tôn trọng bản quyền sỡ hữu trí tuệ. Có như vậy, việc mở cửa thông thương với các bạn nước ngoài sẽ tốt hơn.

Việc giúp chia sẻ thông tin kiến thức tôi thấy không có gì là khó khăn trong việc tránh vi phạm bản quyền.

Không còn con đường nào khác ngoài việc không chia sẻ và phát tán toàn văn một tài liệu cho các thành viên dưới mọi hình thức. Để làm được điều này, các thành viên trong nhóm sup mod, supporter có thể giúp các bạn cần tài liệu bằng cách chỉ trao đổi chính phần dịch thuật tiếng Việt. Phần dịch này chỉ lấy trích lượt từ tài liệu mà các bạn đó có thể theo đúng như các bạn thành viên đang cần. Các thành viên là người yêu cầu tài liệu cần phải nêu rõ thông tin mình cần từ tài liệu đó.

Ví dụ:

Bạn A cần thông tin từ bài báo:
European Polymer Journal, Volume 45, Issue 1, January 2009, trang 30-39
với lý do: cần tìm hiểu về cách thức làm mẫu LDPE mà bài báo này trình bày . Qua tìm hiểu để làm rõ các nghiên cứu trong nội dung được trình bày ở bài báo bạn A đang có: Polymer Degradation and Stability 94 (2009) 3 trang 9–48. Bạn A viết một thông tin gửi cho diễn đàn như sau:

“Cho mình hỏi có bạn nào trong diễn đàn có bài báo
“Evidence of a monoclinic-like amorphous phase in composites of LDPE with spherical, fibrous and laminar nanofillers as studied by infrared spectroscopy,
European Polymer Journal, Volume 45, Issue 1, January 2009, trang 30-39”
( Bằng chứng về sự hiện diện pha vô định hình kiểu monoclinic trong vật liệu composite LDPE với độn nano dạng cầu, sợi và tấm phiến thông qua nghiên cứu phổ hồng ngoại ) ? Mình đang tham khảo bài báo “Comparing the effect of nanofillers as thermal stabilizers in low density polyethylene, Polymer Degradation and Stability 94 (2009) 3 trang 9–48” ( So sánh hiệu quả ổn định nhiệt của các loại độn nano trong nền LDPE) để làm tiểu luận. Trong quá trình đọc, ở phần chuẩn bị vật liệu nanocomposite, trang 41, mình thấy báo có nói đến tài liệu này về cách thức làm mẫu compound trên máy Haake Rheocord model 9000. Tuy nhiên mình chưa hình dung được cách điều chế một compound nhựa LDPE này cụ thể theo các bước tíên trình như thế nào. Bài báo mình cần là phần tài liệu tham khảo mà bài báo nói đến. Mong mọi người giúp thông tin.”

Bạn B, một supporter của diễn đàn có bài báo European Polymer Journal, Volume 45, Issue 1, January 2009, trang 30-39. Bạn ấy không chuyển file toàn văn cho bạn A. Bạn B thực hiện việc lọc lại nội dung mà bạn A cần.Đó chỉ là phần chuẫn bị mẫu compound và trích lượt một phần bàn luận về cách làm compound trên máy đùn đó. Bạn B dịch phần này sang tiếng Việt có đính kèm các thuật từ chuyên môn . Rồi sau đó chuyển cho bạn A nội dung này qua diễn đàn.

Xét về chuyên môn: bạn A đã nêu rõ cho mọi người hiểu là mình đang cần cái gì một cách cụ thể. Bạn A mở đường cho các bạn khác có thể giúp thêm thông tin dựa và cái bạn A đang tìm hiểu ( phương pháp đo, chuẩn bị mẫu, thiết bị cụ thể, nơi có thể đo…) và bạn A cho mọi người biết mình đang có tài liệu nào tương đương để có thể trao đổi thêm nếu cần thiết. Bạn B đã có cơ hội về cũng cố kiến thức mà bạn B đã quan tâm ( nghĩa là từ bài báo bạn ấy đá có) bằng cách đọc lại, trích lượt, dịch và trao đổi với người đang có nhu cầu cụ thể. Bạn B có người cùng quan tâm về vấn đề này để trao đổi. Hoặc cho dù bạn B không quan tâm đến vấn đề này nhưng bạn B cũng đã mở rộng được sự hiểu biết của mình thông qua một câu hỏi rất cụ thể của một việc cụ thể.

Xét về tổ chức diễn đàn, kết quả đây là một cầu nối thực sự giữa người học và người có tri thức. Không phải là cầu nối giữa nơi chứa tài liệu và người cần tài liệu ( mà đang bị coi là vi phạm bản quyền). Đồng thời, đây mới thực sự là sự giúp đỡ giữa chính cái người hỗ trợ có (tri thức tôi hấp thu trong khi tôi tìm giúp anh) và chính cái người hỏi có ( tư duy về công việc ). Nó tạo động lực thúc đẩy sự học hỏi tìm tòi một cách tích cực và không ngừng giữa các thành viên. Đây cũng là biện pháp ngăn chặn việc xin tài liệu tràn lan và không có tư duy của thành viên. Điều này cũng giúp cho mod, sup mod và supporter làm việc sát sườn với các thành viên hơn.

Về mặt giáo dục, một hiệu ứng tôn trọng và tuân thủ cái tối thiểu về văn hóa thông tin đã được thể hiện giữa người học và người tư vấn, giữa các thành viên với tổ chức bên ngoài.


Xét về pháp luật, theo IPA, công ước Benner đã ký, và điều luật mới ban hành trong tháng 5 -2009 về bản quyền và sở hũu trí tuệ, làm được điều này trong diễn đàn ta thì sẽ không vi phạm về việc truyền bá trái phép sản phẩm trí tuệ. Theo trên, có thễ diễn giải rằng chúng ta đang thảo luận với nhau về một vấn đề khoa học trong phạm vi hiểu biết của chính các cá nhân từ các tài liệu đã đọc qua.


Xét về PR cho diễn đàn, khi nhìn thấy các tố chất cần cho một supermod và các supporter sẽ nhiều hơn so với mặt bằng hiện tại và sự an toàn trong hành lang pháp lý cho tư vấn hỗ trợ, các mạnh thường quân tri thức sẽ có thể mạnh dạn tham gia đóng góp như một supmod hoặc các suppoter nhiều hơn chứ không còn e dè, ẩn danh như hiện tại.

Cuối cùng, nếu chính root admin, các admin, các bạn mod , supmod, và suppoter của chúng ta đồng lòng thực hiện cam kết cải cách thì người ngoài mới có thể có niềm tin để đầu tư, ủng hộ cơ sở vật chất cho chemvn đi lên và phát triển.

Thân ái,

Teppi